شکاف محتوایی چیست و چگونه آن را برطرف کنیم؟

شکاف محتوایی (Content Gap) چیست؟

شکاف محتوایی یا content gap در واقع فاصله‌ای است بین آنچه شما در متن تان نوشته‌اید با آنچه در قبل برنامه‌ریزی کرده‌اید؛ برای مثال، ما قصد داریم تا در خصوص «دلایل اهمیت تحقیق کلمات کلیدی» بنویسیم. از قبل ساختار متن، کاربران، لحن، نوع محتوا و غیره را به طور کامل بررسی و آن­ها را یادداشت می‌کنیم؛ اما وقتی می‌نویسیم، نتیجه برخلاف خواسته­ مان می­شود؛ یعنی ممکن است که ساختار و لحن برعکس شود یا سئو نشده باشد. در واقع آن چیزی نیست که در ذهنتان از قبل بوده است و خیلی با آن فاصله دارد. نمونه مشابه را می‌توان در سایت‌هایی مشاهده کرد که ادعای داشتن موضوع محتوای شما را دارند؛ اما وقتی کلیک می کنید، با صفحه دیگری مواجه می ­شوید.

در مسئله تحلیل شکاف محتوایی، به بررسی این فاصله می‌پردازند. اینکه چقدر بین متن موجود یا متن مورد دلخواه شما ارتباط وجود دارد. اینکه دچار این عارضه نشویم، خیلی سخت است. کارشناس تولید محتوا باید کاملاً در هنگام نوشتن، حواسش به جملاتش باشد. در واقع برای اینکه بتوانیم خیلی سریع جلوی این مساله را بگیریم، بهتر است که در همان هنگام نوشتن به جملات و ساختار دقت کنیم. نه اینکه اجازه دهیم متن تمام شود و بعد آن را ویرایش کنیم. البته مستلزم این است که از قبل برنامه‌ریزی دقیقی از مطالب خود داشته باشید.

این نوع شکاف چه مواقعی اتفاق می‌افتد؟

قبل از اینکه راهکارهای برون رفت از این را بررسی کنیم، ابتدا باید بدانیم که چه مواقعی شکاف محتوایی به وجود می‌آید. در مسئله بازاریابی، هیچ‌گاه داشتن ایده محتوایی به خودی خود نمی‌تواند تضمین کننده بهبود سئو سایت شما شود. بلکه مواردی وجود دارد که شما باید در نوشتن متن و از همه مهم‌تر طراحی تجربه کاربری به آن دقت کنید. مواردی که رعایت نکردن آن­ها باعث بروز مساله شکاف محتوایی می­ شود:

• وقتی که شما بدون هیچ‌گونه برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی و از همه مهم‌تر بدون توجه به کاربران و شناخت آن‌ها، متنی را می‌نویسید.
• وقتی که در متن شما هیچ اصول سئو رعایت نشده است.
• وقتی که در طراحی تجربه کاربری مانند طراحی دکمه CTA متن مناسبی نوشته نشده است.
• وقتی که هیچ ساختاری در مطلب وجود ندارد.
• وقتی که از کلمات سخت و با معانی گنگ استفاده می‌شود.
• وقتی که داده‌های به کار رفته با واقعیت کاملاً متفاوت است.
• وقتی که هیچ ارتباط معنایی بین پاراگراف‌ها وجود ندارد.
• وقتی که متن اصلاً به هیچ‌کدام از نیازهای کاربران پاسخی نمی‌دهد.
• وقتی که لحن اصلاً مناسب کاربرانتان نیست.
• محتوای شما بر اساس سئو است؛ اما کاربرپسند نیست.
• کارشناس تولید محتوا تجربه نویسندگی بالایی ندارد.
• هیچ‌گونه ویرایشی انجام نمی‌شود.
• اطلاعات خود کارشناس محتوا نسبت به موضوع کم است و باید از سایت‌های رقیب دربیاورد.

در واقع این نوع شکاف زمانی اتفاق می‌افتد که متن نوشته شده هیچ ارتباطی با هدف یا خواسته شما ندارد. این متن اگر مبتنی بر سئو نباشد، گوگل را راضی نمی کند اگر هم دارای جملات نامفهوم باشد که اوقات خواننده را تلخ خواهد کرد. به این صورت، آن نتیجه­ ای که می‌خواستید، به دست نخواهید آورد.

چرا باید به شکاف محتوایی توجه کنیم؟

شما برای چه دنبال تولید محتوا هستید؟ مسلماً هدف نهایی محتوا، جذب کاربران است. متأسفانه برخی چنان غرق این هدف می‌شوند که دیگر مسائل را فراموش می‌کنند. جذب کاربر از طریق محتوا حالا به هر روشی، اصولی دارد. اصولی که باید از قبل آن‌ها را بدانید و رعایت کنید. این اصول شامل شناخت کاربر، نوع تعیین لحن متن و دیگر موارد بالا است. محتوای امروزی باید در نگاه اول به پاسخ نیاز یک کاربر بپردازد. اگر موارد و تکنیک‌های تولید محتوا را به خوبی رعایت کردید، می‌توان گفت که از شکاف محتوایی دور خواهید بود.

رابطه متن با کاربر را افزایش دهید

وقتی کاربری وارد صفحه سایتی برای خواندن مطلب می‌شود، به دنبال اطلاعات است. اطلاعاتی که پاسخ سؤال را بدهد. او در قدم اول از بالا تا پایین به صورت سریع اسکرول می‌کند تا به بخش مرتبط خود برسد. برای همین است که این روزها در تقسیم محتوا به زیر موضوعات مختلف تأکید زیاد می‌شود. اگر اطلاعات را پیدا نکند، خیلی سریع صفحه را ترک می‌کند. حالا اگر اطلاعات را پیدا کرد؛ اما جدید نبود یا اینکه با پاسخ آن خیلی تناسب نداشت، باز هم دکمه ضربدر در تب را کلیک خواهد کرد. از همه بدتر اینکه اطلاعات کامل باشد؛ اما لحن نوشته مناسب نباشد؛ یعنی از عبارات تخصصی و گنگی استفاده شود که کاربر را بیشتر گیج کند.

گپ محتوایی در اینجا بیشتر شامل:

• نبود اطلاعات مناسب
• نداشتن ساختار مناسب برای پیدا کردن داده‌ها
• استفاده از واژه یا ساختار جملاتی سردرگم کننده
• توضیح کم در خصوص موضوع

سئو سایت را بهبود می‌بخشد

همانطور که در بالا هم نوشتیم، شکاف محتوایی فقط در خصوص فاصله نوع نوشتن نیست؛ بلکه سئو هم خود یک عامل است. رعایت نکردن چگالی کلمات کلیدی و استفاده از کلمات مرتبط و آن هم در جای درست می‌تواند گپ ایجاد کند. متن خالی سایت شما را بالا نمی‌آورد، بلکه باید اصولی رعایت شود تا بتوانید با دیگر سایت‌ها هم ردیف خود رقابت کنید. در گپ محتوا باید به این مسئله دقت زیادی داشته باشید. برای همین یک بار دیگر متن خود را با دقت بخوانید و در صورتی اصول سئو رعایت نشده بود، آن را ویرایش کنید.

در چه مطالبی باید به گپ محتوایی دقت کرد؟

همه مطالب سایت. حتی مطالبی که برای شما اصول سئو یا رعایت کلمه کلیدی اهمیتی ندارد؛ مانند رپورتاژها. در تمامی نوشته‌ها، مطالب باید خوانا باشند؛ یعنی کاربر از ابتدا تا انتها را ترغیب شود تا بخواند. حداقل بتواند به راحتی اطلاعات خود را پیدا کند. در صفحات بلاگ، معرفی محصول یا خدمات، اخبار و غیره هیچ تفاوتی وجود ندارد.

تکنیک های دور شدن از شکاف محتوایی

بررسی سئو مطالب

اول از همه باید سئوی مطالب خود را بررسی کنید. اینکه آیا متن های شما بر اساس اصول سئو نوشته شده است یا خیر؛ به عبارت دیگر باید رتبه مطلب خود را با رقبای خود در آن کلمه بررسی کنید. برای این کار بهتر است که اقدامات زیر را انجام دهید:

• کلمه کلیدی هر صفحه را پیدا کنید.
• جایگاه صفحه خود را در گوگل بررسی کرده و با دیگر رقبای خود مقایسه کنید.
• چگالی کلمه و چگونگی توزیع و از مهم‌تر استفاده از کلمات مرتبط را بررسی کنید.

در واقع هدف از این کار، بررسی محتوا شما از نظر سئو است. اینکه آیا توانسته‌اید مطلبی بنویسید که مطابق هدف سئویی شما باید یا خیر؟ اگر نه که باید آن را ویرایش کنید.

چقدر با کاربرانتان پیش رفتید؟

یکی از شکاف‌های اصلی محتوا، تطابق نداشتن مطلب با نیاز کاربران است. اینکه اطلاعاتی که قرار داده‌اید، خیلی با نیاز کاربر فاصله دارد. این مسئله می‌تواند ناشی از به روز نبودن اطلاعات، تناسب نداشتن با حوزه کاری، بسیار پیچیده بودن و دیگر موارد باشد. در چنین مواردی می‌گویند که مطلب برای سرهم بندی کردن یا برای گوگل نوشته شده است و کاربر در اینجا هیچ نقشی ندارد.

در خصوص نوشتن مطلب برای کاربران همیشه صحبت شده است. هرکسی بر اساس تجربه خودش سعی در بیان راهکاری داشته است. سؤال این است که مطلب برای کاربران به چه معنا است و چگونه چنین مطلبی بنویسیم. مسلماً هدف شما از اول همین بوده است؛ اما به هر دلیلی ممکن است گپ اتفاق بیفتد.

برای جلوگیری از گپ بهتر است که فعالیت‌های زیر را انجام دهید:

• با استفاده از ابزارهای خود گوگل، اطلاعات کاملی از مخاطبان خود به دست بیاورید: سن، مکان، نوع کلمه جست‌وجو، تعداد بازدید و غیره.
• سایت‌های رقیب و مشابه خود را پیدا کنید. در مطالب آن‌ها بررسی کنید که چگونه ساختار تعیین می‌کنند. اصلاً چه چیزی بین آن‌ها متفاوت است؟ کدام جدیدتر و با داده دقیق صحبت می‌کند؟
• هر سؤال احتمالی کاربر را ابتدا در یک چرک‌نویس بنویسید. سپس سعی کنید به آن‌ها پاسخ دهید. بعضی سؤالات ممکن است که پاسخ یکسانی داشته باشند.
• به کامنت های دیگران در سایت‌های رقیب خود دقت کنید. گاهی سؤالاتی پرسیده می‌شود که شما می‌توانید پاسخ آن‌ها را در متن خود بنویسید.
• چالش‌های موضوع خود را به صورت کامل تحقیق کنید. این چالش‌ها ممکن است که سؤالات کاربران نباشد؛ اما شما به آن‌ها پاسخ دهید.

در واقع به دنبال نوشتن مطلبی باشید که پاسخ سوال کاربران را از طریق اطلاعات درستی بدهید. اطلاعاتی که کمتر در دیگر سایت ها مشاهده شود.

تجربه کاربری (UX) را بهبود ببخشید

تجربه کاربری در شکاف محتوایی خیلی مهم است. منظور از تجربه کاربری یا همان UX در محتوا به معنای خوانا بودن متن است. شما همه چیز را تحت پوشش می‌دهید؛ اما متن خوب نوشته نمی‌شود، ساختار کلمات و جمله‌ها مناسب نیست، پاراگراف‌بندی وجود ندارد، اصول نگارشی رعایت نشده است و چندین مورد دیگر. احتمالاً با ترجمه‌های بد کتاب‌ها برخورد داشته‌اید. مترجم دنبال این نبوده که متن را بد ترجمه کند؛ اما به هر دلیلی از عهده آن برنیامده و یک فاصله بین خواسته و نتیجه به وجود آمده است.

برای اینکه چنین فاصله‌ای را کاهش دهید، بهتر است که نکات زیر را کنید:

• اصول نگارشی را کامل یاد بگیرید. اینکه مفعول چیست و «را» مفعولی دقیقاً کجا باید به کار برود.
• پاراگراف‌ها را درست تنظیم کنید. هر پاراگراف حداکثر 5 خط باید باشد. همچنین در هرکدام باید ایده ای مطرح شود.
• طول جملات را کوتاه کنید. جملات بلند باعث می‌شود تا کاربر از فاعل آن فاصله گرفته و درک درستی نداشته باشد.
• از انواع محتواهای مختلف مانند عکس، ویدئو، اینفوگرافیک و غیره برای درک بهتر استفاده کنید.
• از کلمات ساده و قابل فهم برای مخاطبان خود استفاده کنید. اگر کاربرانتان افرادی عادی هستند، هر عبارت تخصصی را کامل توضیح دهید.
• چندبار متن خود را بخوانید. اینکه جملات کاملاً با مفهوم باشند و هیچ غلط املایی و نگارشی وجود نداشته باشد.

جست‌وجوی معنایی را در نظر بگیرید

همه چیز از الگوریتم مرغ مگس خوار در سال 2013 شروع شد. قبل از آن همه تولیدکنندگان سعی داشتند تا با به کار بردن چندین باره کلمات کلیدی، میزان چگالی آن را بالا ببرند. گوگل بعد از رونمایی از این الگوریتم به مبارزه با چنین سایت‌هایی پرداخت. بر اساس الگوریتم مرغ مگس خوار، سایت‌هایی که از چگالی بیش از حد کلمات کلیدی استفاده می‌کنند، جریمه خواهند شد. پس باید چه کار کرد؟ از کلمات هم خانواده و هم معنا استفاده کرد. در واقع عبارت‌هایی که همان معنی را می‌دهند. البته این یک مورد سئویی است و فقط روی عبارت‌ها تأکید ندارد.

به هر حال رعایت نکردن این مساله، ، یک فاصله محتوایی خواهد بود که باید برطرف شود. استفاده زیاد از یک عبارت هم، خوانایی را کاهش می‌دهد و هم اینکه از نظر گوگل جریمه دارد. برای جلوگیری از این کار بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:

• یک ساختار درختی تشکیل دهید. در هرم ساختار، کلمه کلیدی اصلی و هرچه شاخه پایین‌تر می‌رود، کلمات کلیدی مرتبط را بنویسید. میزان جست‌وجو و نزدیکی معنایی هم بنویسید.
• فقط استفاده از عبارت و کلمه مهم نیست. نوشتن تعریف و ویژگی در این مسئله خیلی مهم است. توضیح کامل بدهید.
• یک کلمه را به حالت‌های مختلف بنویسید. برای مثال ما در این مقاله به جای عبارت شکاف محتوایی از عبارت‌های دیگری گپ محتوا، فاصله محتوا و غیره هم استفاده کرده‌ایم.

شکاف محتوایی هم فنی است و هم غیر فنی

شکاف محتوایی مسئله فنی و غیرفنی است. رعایت نکردن اصول هرکدام می‌تواند باعث فاصله افتادن بین آنچه شما نوشتید و آنچه انتظار داشتید، شود. مسئله فنی را که در بالا توضیح دادیم. هرکدام اهمیت ویژه‌ای دارند که شما باید آن‌ها را رعایت کنید. در مورد مسائل غیرفنی (البته باز هم به فنی مربوط است) می‌توان به همان ساختاربندی بودن مطلب، شناخت درست کاربران، تعیین هدف قبل از نوشتن و غیره اشاره کرد.

در واقع گپ محتوایی زمانی اتفاق می‌افتد که متن شما نتواند هدفتان را به خوبی بیان کند. مسلماً این مسئله بیشتر به اصول نوشتن برمی‌گردد. برای همین بهتر است که در کنار یادگیری تولید محتوا، اصول نویسندگی را هم فرا بگیرید. البته قرار نیست که شما نویسنده باشید؛ اما باید حداقل متنتان توانایی ارتباط برقرار کردن داشته باشد یا نه؟